Lise rehberlik etkinliklerinde sınav kaygısına yönelik uygulayabileceğiniz 3 farklı atölye örneğini paylaşıyoruz. Bu atölyeler rehber öğretmenlerin lise düzeyindeki öğrencilere yönelik uygulayabileceği atölyeler olarak ele alınmıştır.
Başlıklar
Lise Rehberlik Etkinlikleri: 3 Farklı Sınav Kaygısı Atölyesi
Sınav kaygısı, öğrencilerin akademik başarılarını olumsuz etkileyen yaygın bir problemdir. Bu kaygı türü, genellikle yüksek beklentiler, aşırı stres, zaman baskısı ve yetersizlik duyguları nedeniyle ortaya çıkar. Lise dönemindeki öğrenciler, sınavların gelecekteki eğitim ve kariyer yolculuklarında büyük bir etkiye sahip olduğunun farkında olduklarından, kaygı düzeyleri genellikle yüksektir.
Okul rehberlik faaliyetleri sınav kaygısı ile baş etme konusunda en önemli aşamadır. Daha önce Mindfulness ile Sınav Kaygısının Üstesinden Gelmek başlıklı yazımızda öğrencilere faydalı olabilecek teknikten bahsetmiştik.
Şimdi okul rehberlik öğretmenleri için lise rehberlik etkinlikleri kapsamında uygulanabilecek 3 farklı atölyeyi paylaşıyoruz.
1. Nefes ve Gevşeme Teknikleri Atölyesi
Atölyenin Amacı:
Bu atölye, lise öğrencilerinin sınav dönemlerinde yaşadıkları kaygı ve stresle başa çıkmalarına yardımcı olmak için nefes alma ve gevşeme tekniklerini öğrenmelerini amaçlar. Nefes egzersizleri ve vücut farkındalığıyla öğrencilerin sınav öncesi ve sırasında kaygıyı yönetebilmeleri sağlanır. Düzenli olarak uygulanan bu teknikler, stresin azalmasına ve zihinsel odaklanmanın artmasına yardımcı olur.
Atölye Süresi: 60 Dakika (İsteğe bağlı süreler uyarlanabilir)
Katılımcılar: 15-20 öğrenci (isteğe bağlı olarak daha küçük gruplar halinde de yapılabilir)
Malzemeler:
• Rahat bir ortam (minderler veya sandalyeler)
• Hafif arka plan müziği (isteğe bağlı, rahatlatıcı bir atmosfer için)
Atölye İçeriği:
1. Giriş ve Sınav Kaygısını Anlama (10 Dakika)
Atölyenin başında öğrencilerle kısa bir tanışma ve sınav kaygısı hakkında genel bilgilendirme yapılır. Kaygının ne olduğunu, neden oluştuğunu ve fiziksel/duygusal belirtilerini anlatmak faydalı olacaktır. Öğrencilere sınav döneminde kaygının normal olduğunu ve kontrol edilebilir olduğunu hatırlatın.
• Kaygı belirtileri ve sınav stresinin nedenleri tartışılır.
• Öğrencilerden, kaygılandıklarında vücutlarında ve zihinlerinde neler hissettiklerini paylaşmaları istenir.
2. Nefes Egzersizi: “4-7-8 Tekniği” (15 Dakika)
Bu egzersiz, gevşemeyi desteklemek ve zihni sakinleştirmek için etkili bir tekniktir. Öğrencilere bu yöntemi sınavdan önce veya sınav sırasında nasıl uygulayabilecekleri öğretilir.
• Uygulama:
1. Öğrenciler rahat bir pozisyonda oturur veya yatar.
2. Burnundan 4 saniye boyunca yavaşça nefes alır.
3. Nefeslerini 7 saniye boyunca tutar.
4. Ağızdan 8 saniye boyunca nefesi yavaşça verir.
Bu döngü 4-5 kez tekrarlanır. Nefesin düzenlenmesi, vücuttaki stres hormonlarını azaltarak sakinleşmeyi sağlar. Öğrenciler bu teknikle kendilerini nasıl hissettiklerini paylaşabilir.
3. Vücut Taraması (Body Scan) Egzersizi (15 Dakika)
Nefes çalışmasının ardından, öğrencilerle vücut farkındalığı artırmak için vücut taraması yapılır. Bu egzersiz, kaygının fiziksel etkilerini hafifletmek için bedendeki gerginliği fark etmeye ve bilinçli bir şekilde gevşemeye yardımcı olur.
• Uygulama:
1. Öğrenciler gözlerini kapatır ve nefeslerine odaklanır.
2. Vücutlarının ayak parmaklarından başlayarak başlarına kadar her bölgesine dikkat vermeleri istenir.
3. Her bölgede gerginlik veya rahatlık hissettiklerinde o bölgeyi daha fazla gevşetmeleri yönlendirilir.
Bu egzersiz boyunca rehber öğretmen, öğrencileri sakinleştirici bir ses tonuyla yönlendirir. Öğrenciler bedenlerindeki farkındalığı artırarak sınav stresinin fizyolojik etkilerini kontrol etmeyi öğrenirler.
4. Grup Çalışması ve Geri Bildirim (10 Dakika)
Nefes ve gevşeme egzersizleri tamamlandıktan sonra, öğrencilere bu süreçte nasıl hissettiklerini paylaşmaları için zaman tanınır. Grupla paylaşım yaparak, kaygıyla başa çıkmak için en etkili buldukları yöntemleri tartışabilirler. Rehber öğretmen, öğrencilerin yaşadığı deneyimlere göre ek tavsiyelerde bulunabilir.
Öğrenciler, sınav dönemlerinde kaygıyı yönetmek için öğrendikleri bu teknikleri günlük yaşamlarına nasıl entegre edebileceklerini düşünmelidirler. Özellikle sınav sabahı veya sınavdan hemen önce bu egzersizlerin uygulanabileceğini hatırlatın.
5. Atölyenin Sonucu ve Ev Ödevi (10 Dakika)
Atölyenin sonunda, öğrencilere evde her gün 5 dakika nefes egzersizlerini uygulamaları önerilir. Düzenli uygulama, sınav anındaki kaygıyı azaltmada büyük fayda sağlayacaktır. Ayrıca öğrencilerden, bir sonraki atölyeye kadar nefes ve gevşeme tekniklerini ne sıklıkla uyguladıklarını takip etmeleri istenebilir.
Atölye Sonrası:
Rehber öğretmen, öğrencilerle bu tekniklerin uzun vadeli etkilerini izlemek için ilerleyen zamanlarda birebir görüşmeler yapabilir veya sınav öncesi dönemlerde bu teknikleri hatırlatıcı kısa etkinlikler düzenleyebilir.
Bu atölye, öğrencilerin sınav kaygısıyla başa çıkma becerilerini geliştirirken, stresi yönetme yeteneklerini artırarak daha sakin ve odaklı olmalarına katkı sağlar.
2. Zihin Haritası Atölyesi
Atölyenin Amacı:
Bu atölye, lise öğrencilerine sınav kaygısıyla başa çıkmanın etkili bir yolu olarak zihin haritaları oluşturmayı öğretmeyi amaçlar. Zihin haritaları, öğrencilerin sınav öncesinde ve sırasında bilgilerini düzenlemelerine, konuları daha iyi anlamalarına ve kaygıyı azaltarak odaklanmalarını artırmalarına yardımcı olur.
Atölye Süresi: 60-75 Dakika
Katılımcılar: 15-20 öğrenci (küçük gruplar daha etkili olabilir)
Malzemeler:
• Renkli kalemler
• Boş A3 veya A4 kağıtlar
• Projeksiyon cihazı veya beyaz tahta (isteğe bağlı, zihin haritası örnekleri göstermek için)
Atölye İçeriği:
1. Giriş: Zihin Haritası Nedir? (10 Dakika)
Atölye, öğrencilerin zihin haritası kavramıyla tanışmaları ve bunun kaygı yönetiminde nasıl yardımcı olabileceğini anlamalarıyla başlar. Rehber öğretmen, zihin haritasının bir konuya dair bilgilerin görsel bir şekilde düzenlenmesini sağladığını ve beynin doğal çalışma yapısına uygun olduğunu açıklar.
• Açıklama: Zihin haritaları, bilgilerin daha etkili bir şekilde hafızada tutulmasına yardımcı olur ve sınav kaygısını azaltır. Çünkü öğrenciler sınavdan önce konuları daha sistematik bir şekilde organize edebilirler.
Öğrencilere projeksiyon veya tahtada bir zihin haritası örneği gösterilebilir. Örneğin, “Tarih Dersi: Fransız İhtilali” gibi bir konunun ana başlıklarını ve alt başlıklarını içeren basit bir harita çizilebilir.
2. Zihin Haritası Oluşturma Teknikleri (10 Dakika)
Zihin haritası oluştururken öğrencilerin dikkate alması gereken temel prensipler açıklanır. Bu prensipler, zihin haritasının verimli ve etkili olmasını sağlar:
• Merkezde Ana Fikir: Haritanın ortasında ana konu yer almalıdır. Bu, öğrencilerin dikkatini en önemli noktaya odaklamalarını sağlar.
• Dallandırma: Ana konudan dallar halinde çıkan alt başlıklar eklenir. Her dal, konunun bir alt başlığını temsil eder. Öğrenciler bu aşamada mantıksal bir akış oluşturarak düşüncelerini organize ederler.
• Renkli ve Görselleştirici Yaklaşım: Zihin haritaları ne kadar renkli ve görselleştirici olursa, bilgilerin hafızada kalması o kadar kolay olur. Öğrencilerin çeşitli renkli kalemler ve şekiller kullanarak haritalarını süslemeleri teşvik edilir.
3. Uygulama: Zihin Haritası Oluşturma (30-40 Dakika)
Bu bölümde öğrenciler, kendi zihin haritalarını oluşturmaya başlarlar. Rehber öğretmen, öğrencilere oluşturacakları zihin haritası için bir konu verir (örneğin, matematikte bir formül grubu ya da edebiyatta bir roman analizi). Öğrenciler kendi seçtikleri ders veya sınav konusu üzerinden bir zihin haritası hazırlayabilirler.
• Adımlar:
1. Ana Konuyu Belirleme: Öğrenciler kağıdın ortasına ana konuyu yazarlar (örneğin, “Tarih: Osmanlı İmparatorluğu”).
2. Alt Başlıklar: Ana konudan çıkan dallara, konunun alt başlıkları yazılır. (Örneğin, Osmanlı padişahları, fetihler, siyasi yapı gibi).
3. Detaylandırma: Alt başlıklardan çıkan daha ince dallarla, o konularla ilgili detaylar yazılır. (Örneğin, “Fatih Sultan Mehmet” başlığı altına İstanbul’un Fethi ile ilgili bilgiler eklenir.)
Her öğrenci, kendi çalışma stiline göre haritasını şekillendirir ve renkli kalemler kullanarak ana başlıkları ve alt başlıkları vurgular. Bu süreç, öğrencilerin öğrenme süreçlerini görsel olarak düzenlemelerine ve sınav anında kaygıyı azaltmalarına yardımcı olur.
4. Grup Çalışması ve Paylaşım (10-15 Dakika)
Zihin haritalarını tamamlayan öğrenciler, küçük gruplar halinde birbirleriyle çalışmalarını paylaşır. Bu aşama, öğrencilerin farklı konulara farklı bakış açıları geliştirmelerini ve zihin haritası tekniğinin farklı şekillerde uygulanabileceğini görmelerini sağlar. Her öğrenci, haritasını açıklayarak gruptan geri bildirim alır.
• Tartışma: Öğrenciler hangi zihin haritalarının daha net ve organize olduğunu tartışır. Bu sayede zihin haritasının, bilgiye erişimi nasıl kolaylaştırdığı üzerinde durulur.
5. Kapanış ve Değerlendirme (10 Dakika)
Atölye sonunda, öğrencilerin geri bildirimleri alınır ve bu tekniğin sınav kaygısıyla nasıl başa çıkılabileceği üzerine konuşulur. Rehber öğretmen, öğrencilere zihin haritası oluşturmanın sınav döneminde bilgiyi gözden geçirirken ne kadar faydalı olduğunu vurgular.
• Ödev: Öğrencilerden, bir sonraki sınavlarına hazırlanırken zihin haritalarını düzenli olarak kullanmaları istenir. Ayrıca, sınavlardan önce bir zihin haritası yaparak bilgileri görsel bir şekilde organize etmeyi alışkanlık haline getirmeleri önerilir.
Atölye Sonrası:
Öğrenciler, sınav öncesi zihin haritası tekniğini kullanarak konuları organize etmenin sınav kaygısını nasıl azalttığını deneyimleyeceklerdir. Rehber öğretmen, ilerleyen zamanlarda öğrencilerle bu yöntemin ne kadar etkili olduğunu takip edebilir ve düzenli olarak uygulamalarını teşvik edebilir.
3. Destek Grupları Atölyesi: Kaygıyı Paylaşarak Hafifletme
Atölyenin Amacı:
Bu atölye, öğrencilerin sınav kaygısıyla başa çıkarken birbirlerine destek olabilecekleri bir ortam oluşturmayı hedefler. Destek grupları, öğrencilerin kaygılarını paylaşmalarını, birbirlerini anlamalarını ve birlikte çözümler geliştirmelerini sağlar. Öğrenciler, benzer deneyimler yaşayan akranlarıyla duygusal destek alırken sınav stresini azaltma yollarını öğrenirler.
Atölye Süresi: 60-75 Dakika
Katılımcılar: 10-15 öğrenci (Daha küçük gruplar öğrencilerin rahat paylaşım yapabilmesi için uygundur)
Malzemeler:
• Daire şeklinde oturmak için sandalye veya minder
• Not defterleri ve kalemler
• Kartlar (isteğe bağlı olarak duyguların yazılı olduğu kartlar)
Atölye İçeriği:
1. Giriş: Destek Gruplarının Önemi (10 Dakika)
Atölyenin başında rehber öğretmen, destek gruplarının amacını açıklar. Kaygıyı paylaşmanın neden önemli olduğu ve bunun sınav stresini nasıl hafiflettiği anlatılır.
• Açıklama: Destek grupları, öğrencilerin yalnız olmadıklarını hissetmelerine ve sınav kaygısıyla başa çıkarken duygusal olarak birbirlerinden güç almalarına olanak tanır. Öğrenciler, kaygılarını paylaşarak stresin azalmasına katkıda bulunur ve çözüm yolları konusunda farklı bakış açıları kazanır.
2. Buz Kırıcı Etkinlik: “Kaygını Paylaş” (15 Dakika)
Atölyeye başlarken öğrenciler, sınav kaygılarıyla ilgili kısa bir paylaşım yaparlar. Bu, öğrencilerin rahatlamasına ve atölye boyunca daha açık olmalarına yardımcı olur. Rehber öğretmen, öğrencileri rahatlatacak bir “buz kırıcı” etkinlik düzenler.
• Uygulama:
1. Her öğrenci, sınav kaygısıyla ilgili bir duygu veya deneyimi kısa bir cümleyle paylaşır.
2. Sırayla herkes kendini ifade ederken diğerleri dinler.
Bu etkinlik, gruptaki öğrencilerin sınav kaygısıyla ilgili yalnız olmadıklarını fark etmelerine ve daha rahat bir ortam oluşmasına yardımcı olur.
3. Grup Paylaşım Oturumu: “Kaygı Haritası” (25-30 Dakika)
Bu bölümde öğrenciler, küçük gruplar halinde sınav kaygısıyla başa çıkma stratejileri ve deneyimlerini daha derinlemesine paylaşırlar. Her grup, sınav kaygısıyla ilgili kendi yaşadıkları deneyimleri ve çözüm yollarını tartışır.
• Uygulama:
1. Öğrenciler 3-4 kişilik gruplara ayrılır.
2. Her grup, sınav kaygısını azaltmak için uyguladıkları veya uygulamayı düşündükleri stratejileri birbirleriyle paylaşır. (Örneğin, nefes teknikleri, zaman yönetimi, pozitif düşünme gibi yöntemler.)
3. Her grup, ortak buldukları çözümleri bir “kaygı haritası” halinde yazar. Bu harita, sınav kaygısını azaltmaya yönelik stratejileri görsel bir şekilde sunar.
Bu oturum, öğrencilerin birbirlerinden yeni başa çıkma yolları öğrenmelerini ve destekleyici bir ortamda kaygılarını paylaşmalarını sağlar. Rehber öğretmen, her grubu gözlemleyerek gerektiğinde yönlendirmelerde bulunabilir.
4. Rol Oynama ve Çözüm Bulma Etkinliği (15-20 Dakika)
Öğrenciler, sınav kaygısıyla başa çıkmaya yönelik çözüm yollarını rol oynama etkinliği ile pekiştirirler. Her grup, sınav kaygısı yaşayan bir öğrenciyi temsil eder ve çözüm bulma sürecini canlandırır. Bu yöntem, öğrencilerin kaygıyla nasıl başa çıkacaklarını deneyimleyerek öğrenmelerine yardımcı olur.
• Uygulama:
1. Gruplardan biri, sınav öncesi kaygı yaşayan bir öğrenciyi ve bu durumdaki kaygı belirtilerini canlandırır.
2. Diğer grup üyeleri, canlandırılan durumu izler ve kaygıyı hafifletmek için önerilerde bulunur.
3. Gruplar sırayla bu durumu oynar ve ardından çözüm yollarını tartışır.
Bu etkinlik, öğrencilerin sınav anındaki kaygı belirtilerini tanımalarını ve grup içinde çözüm üretme yeteneklerini geliştirmelerini sağlar.
5. Kapanış ve Grup Geri Bildirimi (10 Dakika)
Atölyenin sonunda öğrenciler, grup içinde yaşadıkları deneyimleri paylaşır ve hangi stratejilerin kaygıyı azaltmada en etkili olduğunu tartışır. Rehber öğretmen, öğrencilerin duygu ve düşüncelerini dinler ve olumlu geri bildirimler verir.
• Tartışma: Destek gruplarının sınav kaygısını azaltmaya nasıl yardımcı olduğu, grup çalışmasının önemine vurgu yapılarak tartışılır. Öğrenciler, grup içinde deneyimledikleri duygusal rahatlamayı ve başa çıkma stratejilerini ifade ederler.
• Ev Ödevi: Öğrencilerden, sınav döneminde destek grupları oluşturarak birbirlerine yardımcı olmaları ve sınav kaygısıyla ilgili düzenli toplantılar yapmaları teşvik edilir.
Atölye Sonrası:
Destek grubu atölyesi, öğrencilerin sınav kaygısı konusunda yalnız olmadıklarını hissetmelerine ve birlikte kaygıyı hafifletmelerine yardımcı olur. Bu süreç, öğrencilerin sınav öncesinde ve sırasında daha sakin ve odaklı olmalarına katkı sağlar. Rehber öğretmen, öğrencilerin destek grupları oluşturarak bu süreci devam ettirmelerini teşvik edebilir.
Öğrencilerin Sınav Kaygısıyla Dans Et: Başarıya Giden Yolda Rahat Bir Adım Atmak başlıklı yazımızda bu süreci nasıl yönetebileceğini de ele aldık. İnceleyerek farklı fikirlere sahip olabilirsiniz.
